gordelroos

gordelroos: 10 praktische tips & nuttige informatie

5

Wat is gordeloos

Gordelroos is een infectie, veroorzaakt door het varicella zoster virus. Het is een besmettelijk virus. Mensen die gordelroos krijgen, hebben als kind waterpokken gehad. Het virus raak je niet kwijt, het blijft achter in de zenuwcellen. Als het virus (meestal op latere, volwassen leeftijd) weer actief wordt, komen er geen waterpokken meer, maar is het gordelroos. Het is niet precies bekend waarom het virus op latere leeftijd weer actief wordt. Wel is bekend, dat gordelroos vaker optreedt bij verminderde weerstand, stress en gezondheidsklachten. De ziekte komt dan ook vaker voor bij mensen tussen de vijftig en de zeventig jaar en bij mensen met een verminderde weerstand (mensen met aids of chemotherapie). De medische benaming voor gordelroos is herpes zoster of zona.

Gordelroos herken je aan een pijnlijke uitslag in het huidgebied langs een zenuwbaan. De blaasjes komen aan één kant van het lichaam tevoorschijn, meestal op de huid van de borst, de buik of het gezicht. Het virus kan echter ook op andere delen van het lichaam uitbreken, bijvoorbeeld op het oor, oog, in de nek of op het been. Gordelroos doet pijn, omdat meerdere zenuwwortels geïnfecteerd worden door het virus. Bij oudere mensen houdt de pijn nog maanden na het verdwijnen van de uitslag aan. In dat geval noemt de arts het postherpetische neuralgie.

In tegenstelling tot waterpokken, bouw je geen immuniteit op tegen gordelroos. Het virus kan in principe dus meerdere keren in je leven uitbreken. Dit komt echter zeldzaam voor. De diagnose is voor een arts moeilijk te stellen als er (nog) geen uitslag te zien is. De hevige pijn wordt vaak tot die tijd eerst voor andere aandoeningen aangezien. Lees meer over de symptomen in tip 2.

Behandeling gordelroos

Bij de meeste mensen verdwijnt de gordelroos vanzelf. Gordelroos komt bij de meeste mensen eenmalig voor. In de zomer hebben er meer mensen last van dan in de winter. De patiënten zijn meestal ouder dan 60 jaar. In Nederland krijgt één op de vijf mensen met het virus te maken. Het is een besmettelijk virus.
De behandeling van gordelroos bestaat over het algemeen uit pijnbestrijding en een therapie voor de blaasjes. Virusremmers werken het best als ze zo snel mogelijk worden toegediend. Het is daarom belangrijk bij het vermoeden van gordelroos direct een arts te raadplegen. De arts zal eerst de diagnose stellen alvorens een vorm van behandeling wordt bepaald. Bij een diagnose zal de arts antivirale en andere medicijnen kunnen voorschrijven die in bepaalde omstandigheden voor verbetering van de klachten kunnen zorgen. Antivirale medicijnen hebben alleen nut als ze worden ingenomen binnen een week (het liefst binnen drie dagen) na de eerste verschijnselen. Als er langer mee wordt gewacht, heeft het medicijn geen zin meer. Dan wordt er meestal een zalf of medicijn tegen de jeuk of de pijn voorgeschreven. Zonder medicijnen verdwijnt de gordelroos binnen een maand.

Hevige en/of pijnlijke gordelroos kan worden behandeld met een zenuwbehandeling, via een injectie in de rug. De behandeling heeft tot doel de zwelling in de zenuw te verminderen en de acute pijn te bestrijden. Tevens voorkomt de injectie dat er een blijvende zenuwontsteking ontstaat. Een dergelijke ontsteking kan voor een jarenlang aanhoudende pijn zorgen. De injectie heeft alleen nut als ze binnen vijf weken vanaf het begin van de klachten wordt gegeven.

Postherpetische pijn wordt bestreden met pijnstillers. Er zijn ook speciale geneesmiddelen die normaliter alleen bij epilepsie of depressie worden voorgeschreven.

Complicaties

Gordelroos kan serieuze complicaties veroorzaken. De meest voorkomende complicaties zijn de superinfecties, veroorzaakt door bacteriën als de streptocuccus pyogenes of staphylococcus aureus. Patiënten worden heel erg ziek en krijgen hoge koorts.

Acute cerebellaire ataxie

Incidenteel treedt als complicatie een acute cerebellaire ataxie op (één op de vierduizend). Deze complicatie treedt op als de patiënt over het hoogtepunt van de virusinfectie heen is. De aandoening dient uit zich in koorts en evenwichtsstoornissen, dronkemansgang en een spraakstoornis. Waarschijnlijk is het een gevolg van een ontstekingsreactie van de kleine hersenen. Het is wel te behandelen. Risicogroepen
Een aantal patiënten heeft een verhoogde kans op complicaties. Het zijn volwassenen of ouderen met een verminderde weerstand of ernstige ziekte. Zwangere vrouwen lopen risico’s voor zichzelf en de baby. Patiënten die een aandoening hebben waardoor ze een verminderde weerstand hebben en die geen waterpokken hebben gehad, lopen ook een verhoogd risico op complicaties. Het betreft bijvoorbeeld patiënten met leukemie, de ziekte van Hodgkin of orgaantransplantatiepatiënten. De verminderde weerstand heeft vooral te maken met een behandeling met corticosteroïden, cytostatica, radiotherapie en dergelijke.

Handige websites

Via het internet kun je veel informatie vinden over het herpes virus en gordelroos. De volgende websites zijn een bezoek de moeite waard:

Gordelroos.nl

De website Gordelroos geeft praktische informatie over gordelroos en laat daarbij foto’s zien waar je de kenmerken van het virus goed kunt zien.

Herpes Lotgenoten

Herpes Lotgenoten is een website om lotgenoten via een forum en een chatbox met elkaar in contact te brengen. Je kunt er geen medische hulp krijgen, maar er zijn wel ervaringsdeskundigen waar je terecht kunt met vragen. Ook is er veel informatie over het herpes virus te vinden.

10-tips: Waterpokken

Lees de 10 tips over waterpokken voor meer informatie over het herpes zoster virus. Zie http://waterpokken.10-tips.nl/

Postherpetische neuralgie

De website StopDePijn.nl geeft meer informatie over postherpetische neuralgie. In de te downloaden brochure vertellen veel patiënten over het ongemak van deze aandoening. Daarnaast is er ook het verhaal van de huisarts en zijn ervaringen met patiënten met Postherpetische neuralgie.

Homeopathische middelen

Homeopathische middelen kunnen uitkomst bieden bij klachten die veroorzaakt worden door gordelroos. Het verdient de voorkeur eerst een homeopathisch arts te raadplegen voordat je bepaalde middelen gebruikt. Wees voorzichtig met zelfmedicatie. Sommige middelen kunnen de klachten immers verergeren. Homeopathische middelen kunnen de klachten overigens ook eerst verergeren voordat de helende werking begint. Gebruik homeopathische medicijnen bij voorkeur onder begeleiding van een (homeopathisch) arts.
Voor de behandeling van acute rodelroos kunnen de volgende homeopathische middelen worden voorgeschreven: Gordelroos aan de rechterzijde van het lichaam waarbij de patiënt ook kampt met stress en geestelijke uitputting, migraine, psoriasis en galklachten, kan behandeld worden met Iris versicolor (Blauwe vlag). Zit de gordelroos aan de linkerzijde, dan kan Rhus toxicondendron (Gifsumakboom) uitkomst bieden.

Gordelroos bij extreem kougevoelige mensen (veelvuldig problemen met keel en neusbijholtes) kan behandeld worden met het Canadese zonneroosje (Cistus). Verschijnt de gordelroos op de hoofdhuid en zijn er blaasjes gevuld met plakkerig vocht en/of is er sprake van aangezichtspijn, dan kan het virus behandeld worden met Daphne Mezereum (Peperboompje).
Tegen de jeuk kunnen homeopathische crèmes voorgeschreven worden, bijvoorbeeld Calendulan of Cardiflor. Er zijn ook diverse etherische oliën geschikt voor het behandelen van de klachten van gordelroos. Om de jeuk te onderdrukken en de blaasjes te bestrijden kan gebruik gemaakt worden van geranium of eucalyptus. Als pijnstiller kan oregano (vermengd met bijvoorbeeld arganolie) gebruikt worden.

Kans op besmetting

Gordelroos is besmettelijk voor anderen. Op het moment dat blaasjes op de huid aanwezig zijn, kan het virus worden overgedragen. Dit gebeurt bijvoorbeeld door contact met het vocht uit de blaasjes of door de lucht.

Gordelroos kan bij kinderen waterpokken veroorzaken. Ouderen, die in contact komen met kinderen met waterpokken, kunnen gordelroos krijgen. Het virus is erg gevaarlijk voor pasgeborenen en baby’s. Het virus is ook gevaarlijk voor ernstig zieke mensen met een verminderde afweer. Mensen met een actieve gordelroos zouden alle contact met zuigelingen en ernstig zieke mensen moeten vermijden.

De meeste volwassenen hebben een immuniteit voor waterpokken opgebouwd, omdat ze als kind al een keer waterpokken hebben gehad. Op dat moment heeft het lichaam er antistoffen tegen gemaakt. Wie geen waterpokken heeft gehad (als kind), kan het alsnog krijgen. Men kan dan ook besmet raken door contact met een persoon met gordelroos. In dat geval zal de persoon de waterpokken kunnen krijgen.

Het virus blijft (nadat de waterpokken zijn verdwenen) in de zenuwcellen van het ruggenmerg aanwezig. Het zit vooral in de zenuwcellen die in verbinding staan met de huid. Het virus blijft hier een leven lang aanwezig. Een verminderde weerstand (bijvoorbeeld door ziekte) kan het virus weer activeren.

Praktische tips

Als het virus heeft toegeslagen en je hebt uitslag dan is het advies de huid zoveel mogelijk met rust te laten. Je mag gewoon douchen of een bad nemen. Dek de blaasjes waar mogelijk af met wondgaas, om schuren tegen kleding te voorkomen. Op deze manier wordt je kleding ook beschermd.

Was je handen met water en zeep als ze in aanraking met de blaasjes zijn gekomen. De blaasjes zijn besmettelijk. De kans op besmetting is weg als zich korstjes hebben gevormd. Het vocht dat uit de blaasjes komt, kunnen gemakkelijk een ander besmetten. Iemand die geen waterpokken heeft gehad, kan er waterpokken van krijgen. Vermijd zoveel mogelijk contact met zwangere vrouwen (vooral de eerste drie maanden van de zwangerschap), baby’s en mensen met een ernstig verminderde weerstand. De kans op complicaties zijn bij deze mensen erg groot.

Gordelroos verdwijnt meestal vanzelf. Je kunt de blaasjes eventueel bedekken met een indrogende zalf (zinkzalf). Er zijn ook jeukverzachtende lotions bij de apotheek verkrijgbaar. Tegen de pijn wil een paracetamol vaak helpen. Eén tablet paracetamol is na vijf uur uitgewerkt. Als de paracetamol niet voldoende werkt, kun je kiezen voor diclofenac, ibuprofen of naproxen. Let op: deze middelen kunnen maagklachten veroorzaken.
Gordelroos in het gezicht vraagt om behandeling van de huisarts of dermatoloog. Als de gordelroos gepaard gaat met een ernstige ziekte, zal de arts aciclovir voorschrijven. Dit medicijn bestrijdt het virus en vermindert de kans op langdurige pijn.

Gordelroos verdwijnt doorgaans na één of twee weken vanzelf. Het kan zijn dat de huid nog wat vlekkerig uitziet. In zeldzame gevallen blijven er langdurig klachten als gevoelloze huid of heftige pijn. Dit laatste komt vooral bij oudere mensen voor. Het komt zelden voor dat iemand voor een tweede keer gordelroos krijgt.

Neem altijd contact op met een arts als de gordelroos in het gezicht een tintelend gevoel, jeuk of pijn aan oog of neuspunt geeft.

Vaccin tegen gordelroos

Nederlandse ouderen (50-plussers) kunnen zich laten inenten tegen gordelroos. Er is sinds 2008 een vaccin beschikbaar dat de kans op gordelroos halveert. De kans dat ouderen een postherpetische neuralgie overhouden, wordt daarmee met 66,5 procent verminderd. Het vaccin kreeg de naam Zostavax. Het vaccin wordt niet in het basispakket vergoed. Een vaccin kost 150 euro. Informeer daarom bij je verzekeraar of Zostavax wordt vergoed. Vraag de huisarts om meer informatie over het vaccin en (mogelijke) vergoeding.

In 2005 is het onderzoek naar een vaccin tegen gordelroos van start gegaan. Er deden meer dan 38.500 vrouwen en mannen van 60 jaar en ouder deel aan het onderzoek. Tijdens het onderzoek is aangetoond dat Zostavax het aantal gevallen van gordelroos met 51,3 procent vermindert. Daarnaast verminderde Zostavax in tweederde van het aantal gevallen postherpetische neuralgie. In totaal verminderde het vaccin pijn en ongemak dat veroorzaakt wordt door gordelroos met 61,1 procent. Er werden vergelijkingen gedaan met placebo’s.

Zostavax is ontwikkeld door Merck & Co. Inc. En Sanofi Pasteur MSD. De laatste heeft Zostavax op de Europese markt gebracht.
De Gezondheidsraad heeft in 2009 de regering gevraagd om het vaccin te laten opnemen in het Rijksvaccinatieprogramma. Er zijn tot heden (januari 2011) geen nieuwe berichten over de stand van zaken met betrekking tot Zostavax.

Wat zijn de symptomen

Gordelroos begint met pijn en tintelingen op een bepaald gebied van de huid. Er kan ook koorts of klachten als hoofdpijn en vermoeidheid optreden. Na enkele dagen verschijnen kleine, met vocht gevulde blaasjes. Voordat de roodheid op de huid verschijnt, kunnen er al hevige klachten van pijn aan voorafgegaan zijn. De blaasjes vormen zich na twee tot drie weken om tot korstjes. De korstjes kunnen kleine littekens achterlaten. Er zijn patiënten die overigens geen uitslag krijgen, en toch gordelroos hebben. Ook zijn er patiënten die wel uitslag hebben, maar minder pijn.

Ongeveer één op de vijf patiënten krijgt na het verdwijnen van de uitslag te maken met hevige pijn. Dit noemt men postherpetische neuralgie. Het ontstaat door beschadigingen aan de zenuwwortels die door de infectie zijn ontstaan. De patiënt voelt op de plaats waar de uitslag was een stekende pijn. Deze pijn kan wel een half jaar aanhouden en er zijn patiënten die er jarenlang last van blijven hebben. Of een patiënt vatbaar is voor postherpetische neuralgie is in het begin van gordelroos niet te zeggen.

De uitslag kan overal op het lichaam komen, maar meestal zijn de aangedane gebieden de buik, de borst en de taille. De uitslag verschijnt in de vorm van een gordel. Daarom heet het virus in de volksmond ook gordelroos.

Als de gordelroos in de buurt van je oog, op het hoofd, neus of oor verschijnt, is het verstandig direct een arts te raadplegen. Gordelroos kan in deze omgeving erg veel schade aanrichten.

Zwanger en gordelroos

Zwanger zijn geeft een verhoogd risico op complicaties. Vijf tot tien procent van de zwangeren met waterpokken, krijgt een longontsteking. Hierbij treedt een sterftekans op van 14 procent. Hoe verder de zwangerschap is gevorderd, hoe hoger de kans op complicaties. Naast de longontsteking komen complicaties voor als hersenvliesontsteking, ontstekingen in de hersenen, hartvliesontsteking, ontsteking van de hartspier, nierontsteking, en gewrichtsontsteking. Het zijn zeldzaam voorkomende complicaties. Bij 5 procent van de zwangeren komt echter wel een vroeggeboorte voor.
Rondom de bevallingdatum kan een besmetting zeer risicovol zijn. Het betreft besmetting binnen een periode van vijf dagen voor de bevalling tot en met twee dagen na de geboorte. De moeder kan het virus overbrengen bij de baby. Men noemt dit neonatale varicella. De kans dat de baby geïnfecteerd wordt ligt tussen 8 en 12 procent. Een infectie kan leiden tot verschillende afwijkingen, van huiddefecten, oogafwijkingen, afwijkend kleine ledematen en/of afwijkingen van het centraal zenuwstelsel. Ongeveer 30 procent van de baby’s overleeft de infectie niet. Het komt echter zeer weinig voor.
Wanneer de besmetting met het virus gebeurt tussen de dertiende en twintigste week van de zwangerschap, is er 2 procent kans dat de baby geboren wordt met het congenitaal varicellasyndroom. Het is een aandoening die wordt gekenmerkt door ernstige afwijkingen aan de ledematen, huidafwijkingen en afwijkingen aan het zenuwstelsel (waterhoofd). Soms wordt de baby dood geboren. Is de moeder voor de dertiende week besmet geraakt? Dan is de kans op afwijkingen zeer klein, niet meer dan 0,4 procent. Na de twintigste week zijn geen gevallen van congenitaal varicellasyndroom bekend.

Tips & Reacties

  • Weerstand verhogen

    Voer je weerstand op met zalmolie, b-vitamines en echinacea. Zinkzalf droogt de blaasjes uit en vermindert de jeuk.
    Tip van maike op 31 december 2014

Deel je eigen tip over gordelroos

En maak kans op een cadeaubon ter waarde van € 25!